Autisme en comorbiditeit

Zoals misschien wel bekend is gaat autisme vaak gepaard met andere psychiatrische aandoeningen en/of stoornissen. Heel vaak komt dit voort vanuit de ASS problematiek, en het willen verbergen daarvan. Vaak voorkomende stoornissen (ik vind het woord stoornissen een stom woord, maar gebruik het hier even om het niet te verwarrend te maken) die naast ASS voorkomen zijn eetstoornissen, depressie en persoonlijkheidsstoornissen. Er zijn er ongetwijfeld meer, maar voor het gemak houd ik het in deze blog hierbij, omdat ik daar zelf ervaring mee heb en dat makkelijker schrijft. Tevens belangrijk om te benoemen is dat deze vooral gebaseerd is op eigen ervaringen (ik ben geen zorgprofessional 😉 )

Typerend voor vrouwen met ASS en een ‘normaal’ IQ is vaak het willen verbergen van het anders zijn. Mensen mogen niet merken dat ‘we’ anders zijn en we doen er dan ook alles aan om dat te voorkomen en om zo normaal mogelijk over te komen. Handig zou je denken, maar dat is niet helemaal het geval.  Dit doen alsof kost ontzettend veel energie en is een perfecte fundering voor een eetstoornis, depressie, of persoonlijkheidsstoornis. Het doen alsof zorgt er ook voor dat spanning er op een andere manier uit komt, want het moet er toch een keer uit. Dit gebeurd dan vaak op destructieve manier, vaak wanneer er geen anderen bij zijn. Denk dan aan zelfbeschadiging, eetbuien of juist niets meer eten, alcohol, drugs, en nog erger. 

Om even het voorbeeld van eetbuien en of niets meer eten eruit te pakken.., als dit maar lang genoeg doorgaat is het nog heel moeilijk eruit te komen en zit je ‘zo’ opgescheept met een hardnekkige eetstoornis (ik spreek uit ervaring). Een eetstoornis bij meisjes en vrouwen met autisme ontstaat, naast het eten om spanning te doen laten zakken, ook vaak omdat ze willen voldoen aan het beeld dat heerst in de maatschappij, en om controle te hebben. Meisjes en vrouwen met autisme zijn goed in het imiteren van anderen. Als ze dan verstrikt raken in de continue strijd tussen ‘wie ben ik’ en ‘wat zijn de verwachtingen’, of als er door school/werk en sociale interacties totale overprikkeling ontstaat, is het heel overzichtelijk om te focussen op iets als eten en gewicht. Obsessief op iets gefocust zijn is iets wat typerend is voor ASS.

Depressie, of een sombere stemming, komt vaak voort uit het gevoel van niet verbonden zijn met de wereld. Het gevoel hier niet te horen, het gevoel anders te zijn, een eenzaam gevoel ook al zijn er mensen om je heen. De moeite die het kost om sociaal te zijn en sociale contacten te onderhouden kan wanhopig maken en draagt ook bij aan depressieve gevoelens, evenals wanneer keer op keer een studie niet afgemaakt kan worden of als een ontslag na ontslag volgt van werk.

Persoonlijkheidsstoornissen komen ook vaak voor naast ASS, of om het beter te zeggen, als gevolg van ASS. Doordat je je autisme wil camoufleren en je je dus anders voordoet dan je bent, maar omdat je toch mee wilt doen met ‘het gemiddelde’, worden er bepaalde patronen ontwikkeld om te kunnen ‘overleven’. Dit komt omdat het vaak geen natuurlijk gedrag is voor vrouwen met ASS. Als dit lang genoeg doorgaat worden deze patronen hardnekkig en voldoe je al snel aan de criteria voor een persoonlijkheidsstoornis. Veel vrouwen met ASS worden voor hun ASS diagnose vaak eerst (foutief) gediagnosticeerd met bijvoorbeeld Borderline. Echter hoeft dit niet altijd foutief te zijn, het komt ook echt daadwerkelijk naast elkaar voor, door het gedrag dat ontstaat om te ‘overleven’. Dit geldt niet alleen voor Borderline, ook de andere bestaande persoonlijkheidsstoornissen worden veel gezien naast ASS.

Zoals je je misschien wel kan indenken maakt dit alles het er niet makkelijker op. Veel GGZ behandelingen, woonplekken of andere voorzieningen zijn niet gericht op comorbiditeit en er volgt dan ook vaak een afwijzing, met als reden ‘te complex’. Momenteel is dit een actuele issue voor mij, ik word van het kastje naar de muur gestuurd. Hier kunnen ze me niet helpen omdat ik ook ASS heb, en daar kunnen ze me niet helpen omdat mede door de persoonlijkheidsproblematiek crisissen te veel op de voorgrond staan. ‘Crisis’opname is ook niet altijd ideaal, omdat een algemene afdeling niet genoeg verstand heeft van ASS. Ik ben de afgelopen paar weken opgenomen geweest, omdat alles even te veel werd. De verpleging was lief en behulpzaam, maar op vlak van ASS werd de plank nogal eens misgeslagen. Het is dus lastig om de juiste hulp te vinden met meervoudige complexe problematiek. Ik blijf hoop houden op een passende plek. Misschien vind ik die binnenkort wel op een beschermd wonen voorziening waar ik voor aangemeld ben, laten we het hopen!

Sanne