autisme, Geen categorie

Update Anna en studie

Ineens heb ik even de behoefte om te schrijven, mijn gedachten op ‘papier’ te zetten en ze ordenen. Dus deze keer ga ik dat doen, in de vorm van een nieuwe blog 🙂
Deze blog zal een beetje een update worden van hoe het met mij (Anna) gaat en wat er momenteel speelt in mijn leven, net als Sanne dat de afgelopen keer heeft gedaan in haar blog. Daarnaast ga ik wat verder in op mijn studie, en hoe dat op dit moment gaat.

Ik ben al vanaf de zomervakantie druk bezig met mijn scriptie voor mijn opleiding Fysiotherapie, waarin ik nu in het laatste jaar zit. Ik vind het echt super leuk, want ik hou van onderzoek. Ik doe wetenschappelijk onderzoek in de vorm van een literatuurstudie, en dat is fijn want alles gaat via een vaste structuur en laat ik daar nou net van houden! Bovendien vind ik het onderwerp interessant, want het gaat namelijk over posturale controle (in Jip en Janneke taal: je houding handhaven) en balans bij kinderen met ASS. Volgens mijn omgeving ben ik een beetje verslaafd aan mijn scriptie, maarja dat heb ik ook nou eenmaal als ik zo enthousiast word van een bepaald onderwerp. Dan wil ik er alles van weten :P. In februari moet ik mijn scriptie inleveren en (ervan uitgaande dat ik het dan gelijk haal) dan ga ik verder met mijn afstudeerstage. Super spannend dus!

Nu ik het woord ‘afstudeerstage’ gebruik, voel ik gelijk spanning. Ik vind het namelijk zo erg spannend, al helemaal omdat het nog niet duidelijk is waar ik die stage ga lopen. Wel heb ik al een gesprek gehad op school met de stagecoördinator en mijn begeleidster, zodat ik op een plek kan stage lopen die ook bij mij past, waar ze rekening kunnen houden met mijn autisme. We hebben nu een geschikte plek op het oog, maar het is nog even spannend of dit ook daadwerkelijk door kan gaan. Wat ik wel in ieder geval weet is dat ik mijn afstudeerstage parttime ga doen, net als mijn scriptie. Zo kan ik mijn energie beter verdelen en blijft het voor mij ook haalbaar om mijn studie te volgen zonder overbelast te raken. Ik volg dus een soort van aangepast programma, maar hĂ© zo kom ik er ook 🙂

Naast mijn studie ben ik op dit moment ook bezig met het voorbereiden van mijn verhuizing. Het zit namelijk zo; op dit moment woon ik nog op kamers met een Thuis+ indicatie (dat houdt in 24/7 beschikbare begeleiding op afstand, en een paar keer per week komen ze ambulant bij mij langs). Maar binnenkort ga ik verhuizen naar een beschermd wonen omgeving, omdat ik toch te veel paniek blijf hebben en ik daardoor steeds vaker een beroep moet doen op mijn begeleiding.
In het complex waar ik kom te wonen zijn allemaal zelfstandige appartementen waar mensen wonen met verschillende hulpvragen, waaronder mensen van mijn leeftijd met autisme. Ik heb dan dus alles voor mijzelf, en dat lijkt mij erg fijn. Alles wat ik zelfstandig kan, mag ik ook blijven doen; ik mag zelf mijn eten koken en huishouden doen zoals ik gewend ben. Dat vind ik fijn. Er is alleen een kamertje met begeleiding in het gebouw, zodat ze mij kunnen ondersteunen in de dingen waar ik moeite mee heb. Het lijkt mij een fijne plek om te wonen, maar dat maakt het niet minder spannend. Ik haat namelijk verhuizen. De vorige keer dat ik verhuisd ben ging het ook niet zo soepel. Ik vind het lastig om met zo’n grote verandering om te gaan. Gelukkig heb ik nu wel de begeleiding dichtbij, dus als er wat is dan kan ik zo op het kantoortje kloppen. Het huis waar ik kom te wonen is een soort trainingshuis, op weg naar zelfstandig wonen (evt. met ambulante begeleiding), klinkt goed toch?

Naast de grote dingen zoals wonen en mijn studie, vermaak ik mij prima met mijn allerliefste caviaatjes. Zij zijn mijn beste vriendinnetjes! Het is zo fijn dat ze er altijd voor mij zijn en niet oordelen. Gelukkig mogen ze ook met mij mee als ik ga verhuizen! Mijn begeleidster zei al: zonder cavia’s ga jij toch nergens heen 😉 en daar heeft ze helemaal gelijk in!

Volgende keer schrijven we weer een blog over een bepaald onderwerp, maar wij hopen dat jullie deze ‘update blogs’ ook leuk en interessant vinden om te lezen 🙂

Liefs!
~Anna


Advertentie
Geen categorie

Autisme en comorbiditeit

Zoals misschien wel bekend is gaat autisme vaak gepaard met andere psychiatrische aandoeningen en/of stoornissen. Heel vaak komt dit voort vanuit de ASS problematiek, en het willen verbergen daarvan. Vaak voorkomende stoornissen (ik vind het woord stoornissen een stom woord, maar gebruik het hier even om het niet te verwarrend te maken) die naast ASS voorkomen zijn eetstoornissen, depressie en persoonlijkheidsstoornissen. Er zijn er ongetwijfeld meer, maar voor het gemak houd ik het in deze blog hierbij, omdat ik daar zelf ervaring mee heb en dat makkelijker schrijft. Tevens belangrijk om te benoemen is dat deze vooral gebaseerd is op eigen ervaringen (ik ben geen zorgprofessional đŸ˜‰ )

Typerend voor vrouwen met ASS en een ‘normaal’ IQ is vaak het willen verbergen van het anders zijn. Mensen mogen niet merken dat ‘we’ anders zijn en we doen er dan ook alles aan om dat te voorkomen en om zo normaal mogelijk over te komen. Handig zou je denken, maar dat is niet helemaal het geval.  Dit doen alsof kost ontzettend veel energie en is een perfecte fundering voor een eetstoornis, depressie, of persoonlijkheidsstoornis. Het doen alsof zorgt er ook voor dat spanning er op een andere manier uit komt, want het moet er toch een keer uit. Dit gebeurd dan vaak op destructieve manier, vaak wanneer er geen anderen bij zijn. Denk dan aan zelfbeschadiging, eetbuien of juist niets meer eten, alcohol, drugs, en nog erger. 

Om even het voorbeeld van eetbuien en of niets meer eten eruit te pakken.., als dit maar lang genoeg doorgaat is het nog heel moeilijk eruit te komen en zit je ‘zo’ opgescheept met een hardnekkige eetstoornis (ik spreek uit ervaring). Een eetstoornis bij meisjes en vrouwen met autisme ontstaat, naast het eten om spanning te doen laten zakken, ook vaak omdat ze willen voldoen aan het beeld dat heerst in de maatschappij, en om controle te hebben. Meisjes en vrouwen met autisme zijn goed in het imiteren van anderen. Als ze dan verstrikt raken in de continue strijd tussen ‘wie ben ik’ en ‘wat zijn de verwachtingen’, of als er door school/werk en sociale interacties totale overprikkeling ontstaat, is het heel overzichtelijk om te focussen op iets als eten en gewicht. Obsessief op iets gefocust zijn is iets wat typerend is voor ASS.

Depressie, of een sombere stemming, komt vaak voort uit het gevoel van niet verbonden zijn met de wereld. Het gevoel hier niet te horen, het gevoel anders te zijn, een eenzaam gevoel ook al zijn er mensen om je heen. De moeite die het kost om sociaal te zijn en sociale contacten te onderhouden kan wanhopig maken en draagt ook bij aan depressieve gevoelens, evenals wanneer keer op keer een studie niet afgemaakt kan worden of als een ontslag na ontslag volgt van werk.

Persoonlijkheidsstoornissen komen ook vaak voor naast ASS, of om het beter te zeggen, als gevolg van ASS. Doordat je je autisme wil camoufleren en je je dus anders voordoet dan je bent, maar omdat je toch mee wilt doen met ‘het gemiddelde’, worden er bepaalde patronen ontwikkeld om te kunnen ‘overleven’. Dit komt omdat het vaak geen natuurlijk gedrag is voor vrouwen met ASS. Als dit lang genoeg doorgaat worden deze patronen hardnekkig en voldoe je al snel aan de criteria voor een persoonlijkheidsstoornis. Veel vrouwen met ASS worden voor hun ASS diagnose vaak eerst (foutief) gediagnosticeerd met bijvoorbeeld Borderline. Echter hoeft dit niet altijd foutief te zijn, het komt ook echt daadwerkelijk naast elkaar voor, door het gedrag dat ontstaat om te ‘overleven’. Dit geldt niet alleen voor Borderline, ook de andere bestaande persoonlijkheidsstoornissen worden veel gezien naast ASS.

Zoals je je misschien wel kan indenken maakt dit alles het er niet makkelijker op. Veel GGZ behandelingen, woonplekken of andere voorzieningen zijn niet gericht op comorbiditeit en er volgt dan ook vaak een afwijzing, met als reden ‘te complex’. Momenteel is dit een actuele issue voor mij, ik word van het kastje naar de muur gestuurd. Hier kunnen ze me niet helpen omdat ik ook ASS heb, en daar kunnen ze me niet helpen omdat mede door de persoonlijkheidsproblematiek crisissen te veel op de voorgrond staan. ‘Crisis’opname is ook niet altijd ideaal, omdat een algemene afdeling niet genoeg verstand heeft van ASS. Ik ben de afgelopen paar weken opgenomen geweest, omdat alles even te veel werd. De verpleging was lief en behulpzaam, maar op vlak van ASS werd de plank nogal eens misgeslagen. Het is dus lastig om de juiste hulp te vinden met meervoudige complexe problematiek. Ik blijf hoop houden op een passende plek. Misschien vind ik die binnenkort wel op een beschermd wonen voorziening waar ik voor aangemeld ben, laten we het hopen!

Sanne

autisme, Geen categorie

Autisme en begeleiding

Op dit moment heb ik een indicatie voor Thuis+, en heb ik 24/7 begeleiding als ik dat nodig heb. Elk moment dat er wat is, kan ik iemand bereiken en ongeveer 4 keer in de week komt er iemand bij mij thuis langs. Dit was voorheen wel anders; ik deed het zelfs zonder begeleiding…

‘Maar je deed het toch ook altijd zonder begeleiding?’ is een opmerking die ik vaker gekregen heb als ik vertel dat ik nu deze begeleiding ontvang. Ik begrijp deze opmerking wel, want ik had zelf ook nooit verwacht dat ik zoveel begeleiding nodig zou hebben, maar het voelt soms ook alsof ik mij moet verontschuldigen dat ik deze begeleiding wel degelijk nodig heb.

Hoe deed ik het dan altijd zonder begeleiding? Eigenlijk is mijn antwoord daarop heel ‘simpel’. Ik had ouders die mij in veel dingen kon helpen, mijn gezin bood mij structuur, hielpen mij met spannende dingen en ik wist niet beter dan dat ik moeite had met bepaalde dingen. Ik onderging het. Dat dit vaker tot paniek en huilbuien leidde, was ‘normaal’ en hoorde bij mij. Ik heb mij staande gehouden met mijn doorzettingsvermogen en omgeving, totdat ik halverwege mijn studie ‘crashte’ en de paniek zo groot werd dat ik mijn studie tijdelijk moest stopzetten en aan mezelf moest werken. Een tijd daarna kreeg ik ook mijn ASS-diagnose, waarna ook begeleiding vanuit de WMO is opgestart.

Mijn persoonlijk begeleidster helpt mij nu met veel dingen. Bijvoorbeeld met het voorbereiden van spannende (sociale) situaties, planningen maken, balans vinden, oplossingen voor situaties bedenken en mee gaan naar gesprekken met instanties. Eigenlijk met alles wat ik moeilijk vind of mee zit, kan ik bij haar terecht. En juist dat, dat zorgt ervoor dat ik mij een stuk beter in mijn vel voel.

Met mijn begeleiding voel ik mij sterker, heb ik het gevoel dat ik meer dingen aankan, en ben ik meer mezelf. Tegelijkertijd voel ik mij zelfs meer zelfstandig, omdat ik niet meer zo vaak een beroep hoef te doen op mijn ouders en dat voelt goed. Ik ben immers ook al 22, en woon op mijzelf. Dat voelt een stuk sterker :). Ik heb al heel veel stappen gezet met behulp van mijn begeleidster, en daar ben ik trots op (en dat zeg ik niet bepaald vaak ;)).

~Anna

Geen categorie

“Ik ben helemaal niet zo autistisch
 of toch wel..?”

Misschien herken je het wel. Je bent gediagnosticeerd met autisme/ASS, er valt een last van je schouders want je weet eindelijk waar je problemen vandaan komen en kwamen al die tijd. Je blijkt niet ‘gek’ te zijn en vanaf nu zal alles makkelijker gaan, denk je
 

Dit is een beetje hoe het bij mij gegaan is. Ik was ‘blij’ met de diagnose, omdat ik nu eindelijk gepaste hulp zou krijgen. Ik werd aangemeld bij de autisme afdeling van de ggz waar ik in behandeling ben. En zoals standaard is bij behandeling op ASS begint die behandeling met psycho-educatie. 

En daar begonnen mijn problemen, daar kwam de weerstand, het niet kunnen accepteren van de diagnose. We begonnen met het stap voor stap doornemen van alles wat bij autisme hoort en hoe dat zich bij mij ook zou moeten uiten. Echter ging ik vanaf het begin in de weerstand en bij elk punt dat ter sprake kwam zei ik ‘’dat heb ik niet’’, of ‘’dit werkt bij mij echt niet zo, ik kan dat best wel’’. Ik wilde niet over 1 kam gescheerd worden met ‘’autisten’’ want ik kon best alles zelf en was echt niet zo ‘’onsociaal’’ en ‘’onhandig’’ als al die anderen, ik had echt niet zoveel moeite met ‘’dingen’’. Ik vond mezelf niet zo autistisch en zette mijn hakken in het zand en wilde niks weten van alles waar de therapeut mee kwam. 

De psycho-educatie kwam niet verder op gang, maandenlang niet. Telkens kwam ik weer wat tegen op internet, in boeken, of in real life dat anders was dan ‘mij’ waardoor ik ervan overtuigd raakte dat ik niet zo autistisch ben. Misschien klopte de diagnose toch wel niet (ondanks dat deze gesteld is door een gespecialiseerd centrum voor autisme)? Tevens heb/had ik dagelijks enorm veel paniek, onrust, stress, destructiviteit en suĂŻcidale gedachten en kan ik behoorlijk impulsief zijn, dus ik wilde perse dat er eerst naar dat stuk gekeken ging worden en ik was ervan overtuigd dat dit alles vanuit persoonlijkheidsproblematiek zou komen en niks met autisme te maken had. Dit kon niet op de afdeling voor autisme dus ik kreeg mijn zin en nu ben ik doorverwezen naar het gebiedsteam in mijn woonplaats die zich gaat richten op de persoonlijkheidsproblematiek die er zou spelen. De behandeling op ASS is tijdelijk on-hold gezet en gelijk daarna kreeg ik spijt, want ik kwam tot de realisatie dat ik toch echt wel last heb van mijn autisme. 

Zo kwamen en komen er constant situaties voorbij waarin ik niet NU duidelijkheid en zekerheid kan hebben, waarin ik niet NU kan weten wanneer hoe en wat, wat kan zorgen voor enorme paniekaanvallen en destructiviteit. Zo ver dat ik er suĂŻcidaal van word. Er staan dan zoveel mapjes open die niet nu gesloten worden dat ik echt gek word. Ik kan NIET tegen onduidelijkheid, ik moet weten waar ik aan toe ben en als het ook maar een beetje belangrijk is moet dat NU meteen. En dat kan vaak niet in dit leven. En man wat kan ik daar slecht mee omgaan. Ik kan vaak alleen mijn planning voor die dag uitvoeren als datgene wat onzeker is opgelost is. Constant ben ik bezig met ordenen, plannen en regelen (meestal in mijn hoofd). 

Ook wanneer het warme weer van nu opeens roet gooit in mijn hardloopprogramma die ik net weer aan het opbouwen ben raak ik van slag. De hele dag klopt dan niet meer. Ik ga dan rommelen met eten, word onrustig, word paniekerig over mijn lichaam (want wat als ik nu een paar dagen niet kan hardlopen, wanneer kan dat weer, hoe snel?). Hier had ik me niet op voorbereid en nu kan ik dus opeens niet hardlopen wanneer ik wil, paniek. Dit zijn wel degelijk problemen die veroorzaakt worden door mijn autisme. En laten het nou ook net allemaal dingen zijn die dagelijks voorkomen in dit leven, en ik er dus dagelijks last van heb, steeds weer opnieuw. Dus ik ben wel degelijk ‘autistisch’ en heb er wel degelijk veel last van, alleen realiseerde ik me dat niet
.  En naast dit voorbeeld zijn er uiteraard nog veel meer gedragingen waarvan ik me nog niet bewust ben dat dat vanuit ASS veroorzaakt wordt, maar dat dat wel zo is. Nu ik tijdelijk de ASS afdeling on-hold heb gezet word het extra pijnlijk duidelijk. 

Sanne

autisme, Geen categorie

Van een mug een olifant voelen – overprikkeling

‘Ik had een drukke dag gehad, toen ik aan het einde van de middag in de supermarkt stond. Ik stond met mijn mandje voor de groenten en zocht de spinazie. Ik zag van alles: sperziebonen, worteltjes, sla, alles flitste in mijn hoofd voorbij. HĂ© wat was die paprika mooi ROOD. O ja, ik zou spinazie zoeken. Ik hoorde het karretje van een mevrouw achter mij met lawaai over de grond heen rollen. Terwijl ik het geluid probeerde te verwerken hoorde ik de muziek in de winkel, dwars door de stemmen van mensen heen. Snel terug naar de spinazie. Ho! Nog een meneer achter mij die er langs moest. Het duurde even voordat ik sorry kon zeggen en aan de kant ging. Ah, daar was de spinazie! Ik pakte de spinazie en keek op mijn lijstje. Ik moest even een paar keer lezen tot het tot me door drong. Tandpasta, dat zou ik nu gaan zoeken. HĂ© dit liedje kende ik, de tekst zong ik mee in mijn hoofd. Weer een geluid van een karretje die mij passeerde. De tandpasta lag dichtbij de kassa, er stonden rijen mensen. Ik rook de sterke parfum van de vrouw die naast mij stond. BLIEB, BLIEB, BLIEB, zo ging het geluid van de kassa door mijn hoofd. Ik stond nog voor de tandpasta. Toen ging mijn telefoon, ik schrok van het geluid. Ik kon toch niet opnemen? Ik stond immers in de winkel. Voor ik het wist begon ik te huilen. Het was te veel voor mijn hoofd, dit kon ik er niet meer bij hebben. De tranen stroomden over mijn wangen.’

Zomaar een situatie waarin mijn hoofd zo vol komt te zitten dat ik letterlijk overspoel. Sinds mijn diagnose van autisme, weet ik nu dat dit overprikkeling is. Als je autisme hebt weet je hoe het voelt om overprikkeld te zijn. Het is alsof je hoofd ontploft en je niet meer kan nadenken. Alles is te veel. Echt te veel.

Prikkels kunnen van buitenaf komen (externe prikkels) en van binnenuit (interne prikkels). Vaak is het bij mij zo dat hoe meer interne prikkels ik op dat moment heb, hoe meer ik last krijg van externe prikkels. Mijn hoofd zit dan bijvoorbeeld al vol met gedachten, of ik heb die dag al veel moeten verwerken, luisteren of ik heb veel emoties gehad. Voor interne prikkels helpt het voor mij om te mindmappen of te schrijven. Ik orden zo gedachtes in mijn hoofd en zet ze weer op papier zodat ik ‘vanuit een helikopter naar mijn hoofd kan kijken’.

Externe prikkels komen veelal van onze zintuigen en heten dan ook wel sensorische prikkels. Voorbeelden van sensorische prikkels waar ik last van heb zijn bijvoorbeeld: labeltjes in kleding, veel mensen/geluiden, klappende mensen, fel licht van autolampen of voorstellingen, parfum en drinken met prik of warm eten. Mijn rijtje is nog veeel langer, maar ik heb het eerst maar bij de belangrijksten gehouden ;). Van welke prikkels hebben jullie last?

Hoe verder de overprikkeling is, hoe sensitiever je ook wordt voor andere prikkels. Daarom heb ik ook deze blog de titel gegeven: ‘Van een mug een olifant voelen’, want zo voelt het echt!

~ Anna

Deze blog schreef ik ook voor FANN (Female Autism Network of the Netherlands)

Geen categorie

Doen alsof ik normaal ben

“Hoeveel ex-vriendjes heb je?” Oh ik kan ze niet op 1 hand tellen. “Ga je mee naar carnaval vanavond?” Leuk, normaal was ik meegegaan maar ik heb toevallig al afgesproken om oma te helpen. “Ga je mee shoppen, daarna naar vrienden? Kunnen we vervolgens wat eten, naar de film en aansluitend nog een drankje doen in de kroeg”. Ja leuk! “Waarom werk je maar 10 uur?” Oh omdat ik super druk ben daarnaast met vrijwilligerswerk”. Zomaar een greep uit vragen die ik krijg. Er lijkt niks vreemds aan mij, ik lijk een gewone 24-jarige meid die van feesten houdt, relaties heeft gehad, sociaal is, ongepland dingen onderneemt, en die school en werk prima aankan. Wat niet opvalt is dat ik voor bijna alle vragen die mensen kunnen stellen wel een sociaal aanvaardbaar antwoord klaar heb.

Wat zijn mijn eerlijke antwoorden op bovengenoemde vragen? Ik heb 1 relatie gehad, maar alleen omdat ik erbij wilde horen, na 3 maanden heb ik er een punt achter gezet omdat ik het niet meer trok, de verplichting om af te spreken, de extreme angst en afkeer voor intieme momenten, de constante nabijheid van iemand. Wil ik mee naar de carnaval? Mee shoppen en daarna nog tig andere dingen doen? Alleen de gedachte alleen al zorgt voor paniek
 En school of een bijbaan? Ik kom bijna elke dag uitgeput en overprikkeld thuis
.

Dit zijn helaas antwoorden die ik niet kan geven. Dat is namelijk niet sociaal aanvaardbaar want ‘ze’ zouden kunnen merken dat ik anders ben en dat moet ik absoluut voorkomen. Ik wil niet als raar of aansteller gezien worden. Ik wil erbij horen, hetzelfde kunnen zijn als ieder ander van 24. Niemand mag merken dat ik ‘anders’ ben, dat ik net zoals kleine kinderen 10 uur slaap nodig heb en overdag ook vaak slaap. Dit zijn precies de redenen waarom ik heel goed gewenste antwoorden kan geven, zodat niemand iets opmerkt, zodat ik erbij blijf horen, zodat er niet over mij gepraat wordt.

Waar ik met deze voorbeelden naartoe wil is het camoufleren van autisme. Ik ben dagelijks bezig met ‘doen alsof ik normaal ben’. Ik wil erbij horen en wil dat mensen mij zien staan (een van de redenen waarom ik 2 jaar in Amerika gewoond heb en op uitwisseling ging naar Taiwan). Dit is iets wat heel veel voorkomt bij meisjes/vrouwen met autisme en gelijk ook de reden waarom de diagnose bij meisjes/vrouwen veelal eerst gemist wordt en pas op latere leeftijd gesteld wordt. Ik heb geluk dat mijn toenmalige behandelaar (en nu mijn begeleidster) ermee kwam dat ze dacht dat ik dit wel eens zou kunnen hebben, anders had het misschien nog wel 20 jaar geduurd
. Camoufleren gebeurt om te voorkomen dat we gezien worden als ‘anders’. We willen erbij horen, net zo zijn als ieder ander. Dat we ten koste van ons eigen welzijn dan maar constant gaan doen alsof, gewenste antwoorden gaan geven, tegen ons zin in meegaan naar dingen die ons eigenlijk teveel energie kosten, dingen aangaan die mensen om ons heen van ons verwachten, of een bijbaan nemen die alle energie uit ons zuigt, maakt niets uit. Als we er maar bij horen, als niemand maar ziet dat we ‘anders’ zijn, dan is het goed. En dit is nou juist hetgeen wat ons zo uitput.

Wat lastig is aan camoufleren, is dat omstanders snel zullen denken dat we alles wel aankunnen en als we dan eens nee zeggen worden we gezien als lui of aansteller, etc. Omdat we zo capabel lijken en omdat we het vroeger misschien ‘ook konden’ zal het allemaal wel meevallen. Echter hoe ouder ik word, hoe meer ik word geacht om mij als zelfstandige volwassene te gedragen, hoe meer druk er op mij komt te liggen en hoe harder ik moet camoufleren. En de energie om te camoufleren is een keer op
..

Mij kost het camoufleren veel energie en het zorgt voor extreem veel overprikkeling. Als kind uitte ik dit (zo leer ik tijdens psycho-educatie) in extreme boosheid, nu vooral in depressiviteit en paniek. Het is nu belangrijk om mijn eigen grenzen te gaan leren vinden, leren aanvoelen wanneer ik nee moet zeggen en wanneer het misschien handig is om wel mee te doen met iets. Omdat bij mij de diagnose pas gesteld is vorig jaar oktober, toen ik 23 was, is het heel lastig om nieuwe grenzen te leren stellen. Ergens in mij zit nog die enorme weerstand. Het zal wel even duren voordat ik dit helemaal onder de knie heb.

Sanne (24 jaar)